December 2024: Er is veel te schrijven over honden die bang zijn voor vuurwerk (en/of andere geluiden). Mijn doel is om de informatie in hapklare stukken aan te bieden met daarbij de nodige links waar je, als je dat wilt, meer informatie kunt vinden.
Mocht je iets missen of heb je aanvullingen, laat het mij vooral even weten.
Algemeen:
Vuurwerkangst, een angst die niet zomaar weggaat.
Een kleine inleiding: Volgens onderzoek heeft 49% van de honden angst voor geluiden, waaronder angst voor vuurwerk. De kans dat een hond angst voor geluiden ontwikkelt, wordt groter naarmate hij ouder wordt.
Het kan dus altijd nog misgaan!!!
Het is een misverstand om te denken dat deze angst altijd veroorzaakt moet zijn door een trauma (heftige schrik) Dat hoeft namelijk niet omdat deze angst geleidelijk wordt opgebouwd. Behalve mogelijk aangeboren gevoeligheid, spelen leerervaringen een grote rol.
Denk dus niet…bij mijn hond gebeurt dat niet, maar blijf alsjeblieft voorzichtig en alert!
Wanneer je een angstige hond hebt, ligt de focus voornamelijk op management. Zorgen voor de veiligheid van je hond, in de omgeving van je hond. Daarnaast kan er ook veel behaald worden met training maar…. Deze training moet altijd afgestemd zijn op jouw hond. Een vuurwerk groepstraining zou ik dan ook niet aanbevelen i.v.m. deze afstemming én het risico op kopieergedrag van een andere hond.
Wat gebeurt er bij een knal van vuurwerk:
• Het is plotseling en dat betekent: Gevaar.
• Het is een onbekend geluid.
• Het is er ineens en daarmee onvoorspelbaar.
• Het is een naar en hard geluid (boven de 90 decibel wordt als stress ervaren)
• Er is geen controle over deze prikkel.
Pijn en geluidsangst
Uit Engels onderzoek is er een verband tussen pijnklachten en geluidsangst:
• Bij schrik span je je lijf aan!
• Honden ervaren direct na het geluid: Pijn
• Het geluid wordt vervolgens de voorspeller voor de pijn.
Bij enige twijfel, laat dan je hond checken door een dierenarts of een osteopaat. Eventuele pijnstilling kan dan al de nodige verlichting geven!
Gedrag en signalen in reactie op vuurwerk. (leer zijn signalen herkennen!)
- Oren naar achteren
- Alertheid (honden met vuurwerkangst zijn tot wel 4x zo alert dan zonder vuurwerkangst)
- Rillen / trillen
- Hijgen
- Heen en weer lopen
- Niet willen eten
- Niet naar buien willen
- Niet kunnen ontspannen
- Bij eigenaar willen blijven
- Verstoppen
Honden met geluidsangst zijn over het algemeen banger in nieuwe situaties.
En dan is er paniek!
Angst is een emotie die ervoor zorgt dat je gaat reageren op gevaar. Het zorgt ervoor dat het hart sneller gaat kloppen, de bloeddruk stijgt, er is een snellere ademhaling en het zorgt voor de aanspanning van de spieren.
Bij angst voor ”iets” probeert de hond de afstand tot de prikkel te vergroten, door weg te lopen of te rennen.
Bij vuurwerk of onweer komt het van alle kanten, dat maakt vluchten erg lastig.
Je ziet dan vaak een hond die zich gaat verstoppen, achter de kast, in de wasmachine, etc. of een hond die letterlijk tegen de muren omhoog springt.
Het herstel, na deze paniek, kan 10 minuten tot 3 uur duren!
Bij extreme angst is er nagenoeg geen herstel. Deze honden bouwen alleen maar verder op en worden ook bang voor andere geluiden of associaties. Bijvoorbeeld, de lichtflitsen bij onweer, het geluid van het omvallen van een vuilcontainer, het knakken van een tak, etc. Soms durft een hond zelfs niet meer in het donker naar buiten te gaan.
Bij paniek is er heel veel stress. Deze stress vermindert het cognitieve leervermogen, maar versterkt juist het emotionele leervermogen. Dit houdt in dat de hond de volgende keer nog beter voorbereid is op gevaar, met alle gevolgen van dien.
Bij gedrag van honden gaat het altijd om risico’s én kansen, er zijn helaas geen garanties af te geven.
Maar eerst een aantal ineffectieve maatregelen:
- Negeer de angst –> Ondersteun hem juist, je hond heeft jou nodig
- Je mag de angst niet belonen –> Angst is geen gedrag. Angst is een emotie en deze is onbewust!
- Straffen of mopperen –> Wees de veilig haven van je hond!
- Medicatie is onnatuurlijk –> Medicatie kan helpen om de hond wel weer in staat te krijgen om te leren.
- Vuurwerkangst trainen in groepsverband –> Te risicovol i.v.m. kopieergedrag!
- Op oudejaarsavond mee naar buiten nemen –> NEE! Je doet daar veel meer kwaad mee, dan je lief is!
Voorzorgsmaatregelen/ wat kan je doen, naar gelang hoe bang je hond is:
Zorg voor veiligheid
- Neem je hond niet mee naar buiten als ze al aan het knallen zijn, onder het mom: Hij moet het toch leren. Pak de auto en ga naar een plek waar het rustig is.
- 1 knal kan een impact hebben waar je hond (en jij) de rest van zijn leven last van gaat hebben.
- Aanlijnen: Zorg dat je hond rond de dagen van oud en nieuw aangelijnd is, eventueel d.m.v. een speciaal veiligheidstuig. Het aantal honden dat vermist raakt rond oud en nieuw, is schrikbarend hoog.
- Radio of tv aan, zorgt ervoor dat de geluiden niet zo hard binnen in huis komen.
- Ramen dicht en raambekleding (deels) gesloten
- Check of je hond op zijn slaapplek ook écht kan ontspannen
- Is je hond al bang, laat hem dan zo min mogelijk alleen thuis en al helemaal niet op oudejaarsavond.
- Steun je hond, door er te zijn!
- Afleiden d.m.v. kauwen
- Uitlaten eventueel in eigen tuin.
- Hersenwerk aanbieden: Gaat je hond minder naar buiten, zorg dan voor mentale uitdaging in huis.
- Oudere honden kunnen door hun slecht wordende zicht en gehoor, onzeker worden en hierdoor sneller schrikken!
Creëer zijn eigen veilige plek!
Het lijkt misschien voor de hand liggend maar, een veilige plek is ontzettend belangrijk. Waar kan je hond zich terugtrekken, écht ontspannen en bijkomen van het geknal en het gedonder?
Vaak zijn dat donkere plekken, daar waar de minste lichtinval is. Denk maar even aan het washok, de bijkeuken, de badkamer of misschien wel onder het bed. Zet je er een radio bij of een andere vorm van muziek, dan kan dat ervoor zorgen dat het geluid van buiten niet zo hard binnen komt.
Vuurwerkvrije vakantieparken.
In Nederland zijn een aantal vuurwerkvrije vakantieparken. Is het voor je hond echt een hel, dan kan dat wellicht uitkomst bieden. Let er dan wel op, dat vuurwerkvrij vaak inhoudt dat er op het park geen vuurwerk mag worden afgestoken. Maar naast het park vaak wel!
Het is soms even zoeken naar een huisje op een vuurwerkvrije of luwe plek in Nederland waar honden zijn toegestaan, maar ze zijn er wel.
Overigens zijn er buurlanden waar beduidend minder vuurwerk wordt afgestoken!
Ondersteunende middelen, met eventueel de link waar je er meer over kunt lezen (start op tijd met aanwennen en aanleren!)
Er is veel op de markt.
Wat voor de ene hond werkt, hoeft niet voor de andere hond te werken. Wat enorm belangrijk is, dat alles wat je doet, afgestemd is op jouw hond!
Denk niet, het overkomt mij niet!
Als je hond vorig jaar geen last heeft gehad van het vuurwerk, dan is dat helaas geen vrijbrief dat dat, dit jaar weer zo zal zijn.
Ik zal heel eerlijk zijn, maar ik ben rond de jaarwisseling altijd heel voorzichtig. Van de vijf honden die mijn leven hebben verreikt, is Bandor de enige geweest die bang was voor vuurwerk en onweer.
1 hond dus met zware paniek en ik kan je vertellen dat het ontzettend heftig is om die paniek bij je hond te zien. Ik wil dan ook alles doen wat in mijn machten ligt, om dat bij mijn huidige hond Noly, voor te zijn.
Ondanks dat ik maar een paar wandelminuten van het bos af woon, kies ik ervoor dat wanneer er in de buurt, knallen zijn, om de auto te pakken en een stukje het bos in te rijden. Om de simpele reden dat ik zo min mogelijk risico wil lopen dat mijn hond in aanraking komt met vuurwerk.
Ik weet dat ik niet alles kan voorkomen, maar dat wat ik kan doen (management), doe ik en ik zoek het al zeker niet op!
Hij moet het toch leren(?)
Het is nog steeds een zin die ik met regelmaat hoor: “Hij moet het toch leren, anders went hij er nooit aan”.
Ik snap de gedachte, alleen zoals ik hierboven ook al heb beschreven ontstaat er bij een harde knal, vaak paniek. Wanneer een hond paniek heeft, is hij niet meer in staat om te leren. Een volgende keer zal hij nog eerder paraat zijn voor het komende gevaar.
Heeft training dan geen zin?
Training heeft zeker zin! Maar deze individuele training moet geheel afgestemd zijn op jouw hond.
Individueel dus en geen groepstraining (vanwege kopieergedrag van de andere honden).
Je kunt bijvoorbeeld beginnen met het trainen d.m.v. een vuurwerk-cd. Dit is een stap, maar bij angst voor vuurwerk komt veel meer bij kijken. Denk maar aan de ongelooflijk harde knallen, de luchtdruk, de geur, de flitsen, etc.
Bij gerichte training voor angst voor vuurwerk, moet er eigenlijk al begin van het nieuwe jaar gestart worden. Dan heb je ruim de tijd, om stappen te maken en dit langzaam op te bouwen.
Tenslotte
Deze angst gaat niet vanzelf over, je hond groeit er ook niet overheen!
Sterker nog, als je niets doet, wordt de angst ieder jaar erger. Zoals hierboven al beschreven, zal je hond steeds sneller gaan reageren en kan hij associaties gaan leggen. Honden die bang zijn voor vuurwerk, worden ook met regelmaat bang voor onweer (of andersom). Bij onweer hoort vaak harde regen of wind, er zijn dan ook honden die vervolgens gaan reageren op harde regen en/of harde wind. Het worden de zogenoemde voorspellers, van ellende voor je hond.
Wat ik hiermee wil aangeven is, dat er honden zijn die ”ineens” bang zijn voor vuurwerk maar vervolgens ook bang kunnen gaan worden voor bijvoorbeeld harde regen o.i.d.
- Wordt dit de eerste jaarwisseling voor jouw hond of heb je bij jouw hond vorig jaar geen angst gezien? Manage dan de komende tijd zoveel mogelijk, blijf alert en zoek de knallen niet op.
- Als je hond vorig jaar angstig was voor het vuurwerk dan is het echt hoogtijd om actie te gaan ondernemen. Denk aan management en ondersteunende middelen.
- Zit je vlak voor oud en nieuw en zie je veel angst bij je hond, dan zit er nog maar 1 ding op en dat is contact opnemen met je dierenarts. Voor de andere middelen ben je dan al te laat om te wennen en/of aan te leren.
- Het meeste effect behaal je door de combinatie van (meerdere) ondersteunende middelen, management (wat kan je doen aan zijn veiligheid) en training. Dit alles geheel afgestemd op jouw hond!
Heb je hulp nodig of wil je overleggen? Neem dan contact met mij op. Ik denk graag met je mee
Deze tekst is geschreven door Ursela Stokdijk | Chiboba, blij met je hond, die wél luistert. Het overnemen van deze tekst zonder schriftelijke toestemming is niet toegestaan. Delen van dit artikel op social media wordt zeer gewaardeerd.
